قدیمی‌ ترین هتل‌ های ایران؛ داستان ورود هتل به ایران

معمولا سفر با سه پرسش مهم شروع می‌شود: کجا برویم؟ با چه وسیله‌ای برویم؟ کجا اقامت داشته باشیم؟ اقامت یکی از مهم‌ترین ارکان سفر است. وقتی خسته از یک روز کاری سنگین و انجام تعدادی ماموریت و کار محول شده به محل اقامت خود باز می‌گردید، یا زمانی که پس از یک خرید طولانی و بالا و پایین کردن پاساژها و مراکز خرید به محل اسکانتان می‌رسید، بدون شک داشتن یک اقامت راحت، همراه با آرامش و به دور از هیاهو و سر و صدا می‌تواند بسیار لذت بخش باشد. اقامتگاهی آرام، راحت و دوست داشتنی می‌تواند حتی بدترین سفرها را لذت بخش کند. در دنیای بزرگ گردشگری انواع اقامتگاه با امکانات و خدمات مختلف برای مسافران و گردشگران با علایق و سلایق مختلف وجود دارد. هتل‌ها یکی از قدیمی‌ترین انواع اقامتگاه‌ها در دنیا هستند و ما در این مطلب می‌خواهیم در مورد قدیمی‌ ترین هتل‌ های ایران بیشتر بدانیم.

آشنایی با قدیمی‌ ترین هتل‌ های ایران

قدمت هتل‌ها در اروپا به اواسط قرون وسطا می‌رسد؛ زمانی که گروه‌هایی از راهبان و علاقه‌مندان به علوم دینی راه‌های طولانی و پرخطر را پشت سر می‌گذاشتند تا به سرزمین‌های مقدس سفر کنند. آنها در مسیر خود در کلیساها و مهمان‌خانه‌هایی که برای آنها تدارک دیده بودند استراحت می‌کردند. سابقه‌ ساخت اقامتگاه‌‌‌های بین راهی در ایران به دوران باستان و ساخت چاپارخانه‌ها و کاروانسراها به دوران هخامنشیان می‌رسد. البته تاریخ مدون و مشخصی برای ساخت اولین نمونه‌ آنها در ایران وجود ندارد.

اولین‌ها همیشه دارای جذابیت هستند. چه برای علاقمندان به تاریخ و فرهنگ و چه برای مسافرانی که به قصد بازدید از بناهای تاریخی به مقاصد گردشگری مختلف سفر می‌کنند. شاید یکی از جالب‌ترین اولین‌ها، اولین هتل ساخته شده به شیوه جدید و مدرن در ایران باشد. در اوایل سلطنت ناصرالدین شاه قاجار کاروانسراهای بسیاری از دوران پیشتر بخصوص دوران صفویه وجود داشتند که تعداد آن‌ها رو به افزایش بود. زمانی که شاه قاجار از سفر فرنگستان بازگشت هتل به سبک اروپایی از جمله تحفه‌های سفرش بود؛ در این رابطه، اولین نمونه از هتل‌های اروپایی با نام «گراند هتل»‌ در قزوین، سپس در بندرانزلی و بعدها به صورت هتل‌های زنجیره‌ای در قم و تهران ساخته شدند. گراند هتل قزوین از قدیمی‌ترین گراند هتل‌های باقی‌مانده در کل ایران محسوب شده و در طول عمر خود شاهد وقایع بزرگی نظیر طراحی کودتای رضا شاه بوده است. در زیر با قدیمی ترین هتل های ایران آشنا می‌شویم.

قدیمی ترین هتل های ایران در استان اصفهان

۱- هتل عباسی

هتل عباسی که به عنوان یکی از زیباترین هتل‌های خاورمیانه نیز از آن یاد می‌شود در میان بافت تاریخی شهر اصفهان قرار گرفته است. قدمت این هتل به دوره صفویه می‌رسد و معماری آن الگو گرفته از معماری ایرانی و اسلامی دوره صفویه است. مادر شاه سلطان حسین صفوی (آخرین پادشاه صفوی) پس از ساخت مدرسه چهارباغ موقوفات فراوانی به آن اختصاص داد که این موقوفات شامل چندین مزرعه، باغ، مغازه و کاروانسرا بود. یکی از موقوفات مشهور این مدرسه کاروانسرای مادر شاه بود که دیوار به دیوار مدرسه قرار داشت. پس از حمله افغان‌ها تمامی این موقوفات از جمله این کاروانسرا رو به ویرانی نهادند. با این حال نقاشی‌هایی که در عهد محمدشاه رسم شده نشان می‌دهد که این کاروانسرا در آن زمان فعال بوده است.

در سال ۱۳۳۲ با تلاش‌ها و توافقات صورت گرفته تصمیم گرفته شد تا این بنا پس از مرمت و بازسازی با حفظ ارزش‌های تاریخی آن به عنوان هتل تغییر کاربری دهد و مورد بهره‌برداری قرار گیرد. سرانجام در سال ۱۳۴۵ هتل شاه عباسی افتتاح شد که پس از انقلاب از آن با نام هتل عباسی یاد می‌شود. مهمانسرای عباسی دارای ۲۲۴ اتاق، سوئیت و آپارتمان است که مطابق با استانداردهای بین‌المللی ساخته شده‌اند، تعدادی از اتاق‌های این هتل مشرف به باغ هستند و نمای شگفت‌انگیزی از گنبد مدرسه چهارباغ را در مقابل دیدگان مهمانان خود قرار می‌دهند. هتل عباسی به عنوان بهترین هتل‌ اصفهان سالانه پذیرای هزاران مهمان و گردشگر داخلی و خارجی و همچنین ده‌ها هیئت از میهمانان عالی رتبه سیاسی و شخصیت‌های بین‌المللی است. این هتل از یک سادگی دلنشین و فضایی دلباز برخوردار است.

۲- هتل سنتی اصفهان

هتل سنتی اصفهان از بناهای تاریخی و به جامانده از عصر صفوی با قدمتی چهارصد ساله است که تغییر کاربری داده و به عنوان هتل مورد استفاده قرار می‌گیرد. خانه تاریخی سمائیان در دوره صفوی ساخته شد و بنای آن همانند تمام خانه‌های این دوره دارای حیاط اندرونی و بیرونی است. حیاط بیرونی مربوط به قسمت رعیت نشین بوده که اکنون از آن به عنوان کافه استفاده می‌شود. حیاط اندرونی نیز ارباب نشین بوده است و مهم‌ترین قسمت‌های آن یعنی شاه نشین و آیینه خانه اکنون به عنوان سوئیت رویال و اتاق ممتاز مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

این بنا که در سال ۱۳۸۵ مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت، از ابتدای سال ۱۳۸۶ با نام هتل سنتی اصفهان  و اولین هتل سنتی شروع به کار کرد. نزدیکی هتل به خیابان چهار باغ و میدان نقش جهان و عمده‌ترین نقاط توریستی و تاریخی شهر، به جذابیتش اضافه کرده است. هتل سنتی اصفهان با محیطی آرام و اصیل و مجهز به وسایل مدرن، تجربه اقامت در خانه‌های قدیمی ایرانی و آشنایی با آداب و رسوم گذشتگان را برای مسافران شهر تداعی می‌کند.

۳- خانه منوچهری کاشان

یکی از قدیمی ترین هتل های ایران خانه‌ای سنتی و زیبا در محله محتشم شهر کاشان است که به عنوان هتل مورد استفاده قرار گرفته است. معماری و قدمت این بنا به اواسط دوره صفویه می‌رسد. این خانه پس از زلزله سال ۱۷۸۸ میلادی در طی دوران قاجار تا حدودی آسیب دید که در این دوره مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت.

سال ۱۳۸۶ خانه با تلاش و کمک ابوالفضل شاهی خریداری و مرمت شد و در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. هتل خانه منوچهری در سال ۱۳۹۰ رسما مورد بهره‌برداری قرار گرفت. خانه منوچهری یکی از زیباترین بوتیک هتل‌ها در ایران است که در میان علاقه‌مندان به اقامت در خانه‌های سنتی بسیار طرفدار دارد. آب انبار زیبای این خانه از مهم‌ترین ویژگی‌های این خانه قدیمی است که اکنون به فیلم‌خانه تبدیل شده است. این خانه زیبا و خارق‌العاده در سال ۲۰۱۶ کاندید جایزه معماری آقاخان بود.

۴- خانه عامری کاشان

یکی دیگر از خانه‌های قدیمی کاشان که امروزه به عنوان هتل و خانه سنتی کاربری دارد، خانه عامری‌ها ست. این خانه در دوره زندیه احداث شد اما در دوره قاجار توسط سهام‌السلطنه عامری خریداری و توسعه پیدا کرد. این خانه در واقع از چند خانه تو در تو و متصل به هم تشکیل شده و از قدیمی‌ترین خانه‌های کاشان است. این خانه همچنین دارای چند حیاط است که قدیمی‌ترین آنها حیاط بیرونی و درونی است.

این خانه هم مثل بیشتر خانه‌های تاریخی کاشان از ۲ بخش بیرونی و درونی تشکیل شده است که در هر کدام از آنها بخش‌های دیگری مثل حوضخانه، ایوان، اتاق‌هایی با ۳ در و شاهنشین‌های ۷ دری دیده می‌شود که دور تا دور حیاط با هماهنگی کامل قرار گرفته‌اند.

۵- هتل مهین‌سرا راهب کاشان

همان طور که اشاره شد بیشتر هتل‌ها و اقامتگاه‌های تاریخی ایران به جز شهرهای بزرگ بیشتر در کاشان تمرکز دارند. در واقع می‌توان گفت کاشان، کاشانه خانه‌ها و هتل‌ های قدیمی ایران است. بنای هتل مهین‌سرا راهب کاشان به حدود ۲۰۰ سال پیش و تقریبا اواخر دوره قاجار می‌رسد. این هتل که در گذشته بنایی اعیانی و مجلل بوده، بیشتر برای اقامت خاندان سلطنتی و اعیان و اشراف استفاده می‌شده است. مرمت هتل در سال ۱۳۹۳ به پایان رسید و از آن پس به عنوان یکی از هتل‌های سنتی و بوتیک هتل‌های ایران مورد استفاده قرار گرفت. این خانه زیبا و دیدنی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این هتل دارای سه حیاط بیرونی، حیاط اندرونی و حیاط خدمه است که اصلی‌ترین و زیباترین فضای معماری هتل را می‌توان دو سراب، هشتی، ورودی، ایوان تابستانی، ایوان زمستانی، بادگیر و شاه‌نشین دانست. تزئینات این هتل در شاه‌نشین و ایوان تابستانی به اوج می‌رسند و شکوه خود را بر روی گچ ‌بری‌ها به نمایش می‌گذارند.

در مرمت و بازسازی این خانه قدیمی و تبدیل آن به هتلی زیبا و پرطرفدار تلاش شده است تا تمام ویژگی‌ها و فاکتورهای سنتی و خاص خانه حفظ شود. در کنار حفظ فضاها و ویژگی‌های سنتی این هتل قصد بر آن بوده است که اقامتگاهی مدرن و بروز ساخته شود تا نیاز مسافران و گردشگران در سفر به کاشان را برآورده کند. اقامت در این هتل اقامت در قلب تاریخ است که حال و هوایی باصفا و دلنشین را برای شما فراهم خواهد کرد.

قدیمی ترین هتل های تهران

۱- گراند هتل تهران

یکی از قدیمی‌ ترین هتل‌ های ایران که روزگاری نه چندار دور رونق فراوان داشته، گراند هتل در خیابان لاله‌زار تهران است که ساخت آن به اواخر دوره قاجار می‌رسد. باقرخان از مهاجرهای قفقازی ساکن تهران در فضایی ۱۳۰۰ متری در کوچه باربد (بانک ملی) بنایی مدرن با معماری اروپایی بنا کرد که به گراند هتل تهران شهرت پیدا کرد. الگوی پذیرایی در این هتل الهام گرفته شده از هتل‌های اروپایی بود. در ساخت گراند هتل تلاش شد تا تمام ویژگی‌ها و اصول مهمان‌داری و هتل‌داری اروپایی رعایت شود. در واقع گراند هتل نماد تجدد و مدرن سازی در تهران بود.

گراند هتل در خیابان لاله زار تهران، محل اجرای نمایش‌نامه‌های میرزاده عشقی، شعرخوانی‌های عارف قزوینی و اجراهای قمرالملوک وزیری و روح‌انگیز بود. پیش از گراند هتل، اتباع خارجی که به ایران سفر می‌کردند، جهت اقامت به سفارت‌خانه‌های کشور خود می‌رفتند یا به بعضی از خانه‌های شمال تهران که به پانسیون تبدیل شده بودند، مراجعه می‌کردند اما با شروع موج تجددگرایی و مدرن‌سازی تهران و روند رو به رشد صنعت هتلداری کم کم هتل‌ها اقامتگاهی مناسب برای آنها شدند.

تا پایان دوره پهلوی و اندکی پیش از انقلاب اعتبار و رونق گراند هتل حفظ شد، اما با رونق هتل‌های جوانتر و مدرن‌تر که خدمات به روزتری به مهمانان و گردشگران ارائه می‌کردند کم کم از اعتبار و رونق گراند هتل کاسته شد. امروزه متاسفانه این بنای تاریخی که خاطرات و روزگار بسیاری به خود دیده به بنایی متروک و در تملک فروشندگان لوازم الکترونیکی و خیاطان درآمده و دیگر از رونق آن و معماری خیره کننده لوکس و اروپایی آن خبری نیست.

۲- هتل استقلال

هتل پارسیان استقلال که پیشتر با نام هتل رویال هیلتون تهران شناخته می‌شد، یکی از زیر مجموعه‌های هتل‌های هیلتون و از جمله هتل‌های ۵ ستاره ایران است که در جنوب اراضی محمودیه شمیران قرار دارد. این هتل زیبا در زمینی به مساحت ۹۰۰۰۰ مترمربع و ظرف مدت ۳ سال ساخته شده است و نهایتا در تاریخ ۱۳۴۱ افتتاح و بازگشایی شد. این هتل در زمان خود از جمله بلندترین ساختمان‌ها در تهران بود. این هتل به عنوان نمادی از توسعه و پیشرفت اقتصادی ایران محسوب می‌شد و از این روی تا پایان دوره پهلوی، محل برگزاری مهم‌ترین مراسم‌ها و محل اقامت چهره‌های نامدار بین‌المللی بود.

از آنجا که این هتل از اهمیت زیادی برای دولت وقت برخوردار بود، تمبری یادبود به همین مناسبت چاپ و منتشر گردید. این هتل شامل دو برج شرقی و غربی می‌شود. برج غربی در سال ۱۳۴۱ و برج شرقی در سال ۱۳۵۱ به بهره‌برداری رسید. برج شرقی هتل استقلال در جریان برگزاری هشتمین اجلاس سران کشورهای اسلامی تهران در سال ۱۳۷۶ بازسازی شد. همچنین برج جنوبی هتل استقلال با ظرفیت ۲۰۰ اتاق در راستای طرح توسعه در حال احداث است.

هتل استقلال دارای ۵۵۰ اتاق و ۴۸ سوئیت است و از امکانات آن می‌توان به تالار دریای نور، تالار – رستوران یاس، تالار پذیرایی یاس، تالار – رستوران نوفل لوشاتو، رستوران رز، رستوران فرانسوی رویال کوزین، رستوران لبنانی الحیات، رستوران فصلی آبشار، کافی شاپ لابی (لاله سرویس) و دانتسرز لانژ (Downstairs) اشاره کرد.

قدیمی ترین هتل های ایران در یزد

۱- هتل والی یزد

یکی دیگر از قدیمی‌ ترین هتل‌ های ایران هتل والی یزد است که در میان بافت تاریخی این شهر زیبا قرار گرفته است. هتل والی که قدمت بنای آن به دوره صفویه می‌رسد، از جمله هتل‌های قدیمی ایران است که هنوز کاربری هتل دارد. این هتل دارای فضایی سنتی و آرام است و غذاهای سنتی ایرانی در آن سرو می‌شود.

هتل والی دارای دو حیات اندرونی و بیرونی است. اتاق‌ها و رستوران در حیاط اندرونی قرار دارند. در پشت پام این هتل یک چای خانه سنتی دنج تعبیه شده است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این هتل سرداب ۴۰۰ ساله آن است که بسیار دیدنی است. هتل در مجموعه تاریخی امیر چخماق قرار دارد و دسترسی به بافت قدیم را آسان کرده. پشت بام هتل برای مسافران قابل استفاده است و چشم‌انداز وسیعی به این بافت تاریخی و بادگیرهایش دارد.

۲- هتل فهادان یزد

هتل موزه فهادان یزد خانه‌ای قدیمی و زیبا معروف به خانه تهرانی‌ها در بافت تاریخی یزد است که بیش از ۲۵۰ سال قدمت دارد و در دوره قاجار ساخته شده است. این هتل به عنوان اولین هتل موزه ایران شروع به کار کرده است و همچنین به دلیل قدمت بنا در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

از جمله ویژگی‌های هتل موزه‌ها قرار داشتن بخشی از آثار تاریخی و قدیمی در میان فضاهای هتل است که به ایجاد هر چه بیشتر حس نوستالژی گونه در بیننده کمک می‌کند. اقامت در این نوع هتل‌ها در میان علاقمندان به تاریخ بسیار طرفدار دارد، چرا که هم شرایط اقامتی برای مسافران و بازدیدکنندگان ایجاد می‌کند و هم شرایطی برای مطالعه و بازدید از آثار تاریخی را محیا می‌کند.

از خصوصیات منحصر به فرد این هتل که یکی از بهترین هتل های یزد است، وجود گنجینه های مختلف از آثار تاریخی و قدیمی، حیاط مرکزی و نارنجستانی است که به قهوه خانه و رستوران تغییر کاربری داده اند. ساختمان هتل از سه حیاط شامل حیاط اصلی، نارنجستان و عمارت کلاه فرنگی، سه بادگیر زیبا، تالار بزرگ، چاه خانه، سرداب، هشتی، دربند و پشت بامی بزرگ که مشرف به بافت تاریخی یزد است، تشکیل  شده است.

۳- هتل ملک‌التجار یزد

این هتل یکی از ابنیه ساخته شده قدیمی و معروف دوره قاجار با حدود ۱۲۰ سال قدمت در شهر یزد است که در یکی از محله‌های قدیمی شهر یزد به نام فهادان و در بازار پنجه علی قرار دارد. مؤسس این بنا ملک‌التجار یزد حاج علی عسگر شیرازی (متوفی به سال ۱۳۳۳ هجری شمسی) بوده که لقب ملک‌التجار را از سوی پادشاه وقت، ناصرالدین شاه به دلیل عملکرد مثبتش در حوزه تجارت دریافت کرده بود. این خانه تا چهار نسل بعد از او در اختیار خانواده‌اش بود که در آنجا زندگی می‌کردند.

ملک‌التجار این خانه را در سه قسمت طراحی کرد، به گونه‌ای که یک قسمت برای مهمان‌ها با اتاق‌های سه دری و پنج دری، یک قسمت را برای اعضای خانواده خویش و قسمت دیگر را برای خدمه این بنا در نظر گرفت. قسمت‌های مختلف خانه شامل ورودی زیبا، هشتی شش ضلعی، قسمت زمستانه، تابستانه، بهارخواب، شاه نشین، ستون‌های چوبی شگفت‌انگیز، حیاط، بادگیر زیبا، حوض بزرگ، راهروهای زیرزمینی، اتاق آیینه و … می‌باشد که بر زیبایی این بنا افزوده است.

در قسمت زیرزمین خانه ملک‌التجار قناتی نیز در جریان بوده که متأسفانه مانند بسیاری از قنات‌های استان یزد خشک شده‌ است، اما برای ملموس بودن این سازه خاص، قناتی مصنوعی در این بنا جریان دارد. هتل ملک‌التجار یزد اولین هتل خشتی در جهان است که از سال ۱۳۷۹ فعالیت خود را آغاز نمود و جهت ارتقا کیفیت خدمات در سال ۱۳۹۳ مورد بازسازی قرار گرفت.

قدیمی ترین هتل در شمال ایران

هتل قدیم رامسر

هتل قدیم رامسر، هتلی با معماری بسیار زیبا که شباهت زیادی به معماری آرت دکو اروپا دارد، در مرکز شهر رامسر قرار دارد. طرح هتل قدیم رامسر مازندران در سال ۱۳۰۷ توسط مهندسان آلمانی تهیه و در سال ۱۳۱۱ به بهره‌برداری رسیده است. با آغاز سلطنت پهلوی موج نوگرایی و مدرن سازی در ایران به راه افتاد. بسیاری از سفرهای اروپایی درباریان با تحفه‌هایی همراه بود که سبب تغییراتی در سیستم‌ها و چهره‌های شهرها می‌شد. ساختمان‌هایی که یا تقلید صرف از نمونه‌های اروپایی بودند یا ترکیبی از الگوهای اروپایی و عناصر ملی‌گرایی، باستان‌گرایی و نظامی‌گری بودند. پیش از شروع آموزش عالی در کشور به دلیل کمبود نیروی آموزش دیده بسیاری از مهندسان و طراحان اروپایی در ایران به کار ساخت و سازها نظارت داشتند. هتل رامسر نیز که حاصل همین دوره است بنا بر اسناد و شواهد موجود با طرحی از مهندسی ایرانی ارمنی ساکن آلمان به نام مهندس غریبیان ساخته شده است.

در دهه ۴۰ هتلی جدید در کنار هتل قدیم ساخته شد. طرح ساخت هتل جدید توسط یک مهندس ایرانی در سال ۱۳۳۱ خورشیدی تهیه و در مکان یکی از ویلاهای قبلی ساخته شد و در سال ۱۳۳۹ خورشیدی بهره‌برداری از آن آغاز گردید. هتل جدید که از نمای رو به رو؛ در سمت راست هتل قدیم قرار گرفته؛ از سه و چهار طبقه با زیربنای تقریبی ۱۵۰۰ متر برای هر طبقه تشکیل شده‌ است و مابین سال‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۳۷ برای اتصال به هتل قدیم، توسط سازمان مهمانخانه‌های بنیاد پهلوی ساخته شد. 

قدیمی ترین هتل در مشهد

هتل پارس مشهد

هتل پارس مربوط به اوایل دوره پهلوی است و در مشهد، خیابان امام خمینی، روبروی باغ ملی قرار دارد. این اثر در تاریخ ۱۲ تیر ۱۳۸۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. هتل پارس مشهد یکی از معدود قدیمی ترین هتل‌ های ایران است که همچنان به فعالیت خود ادامه‌ می‌دهد. در ابتدا در سال ۱۳۱۶ تاجری ایرانی یهودی با نام امین، طرح اولیه هتل را به معماری روسی می‌دهد. طرح ساخته شده با الهام از معماری روسی بوده که با الگوهای هتلداری انگلیسی در آن به مسافران و گردشگران خدمات ارئه می‌شده است.

در حال حاضر بنای هتل پارس مشهد در مالکیت شخصی خانواده مجاور توسی قرار دارد و به صورت خانوادگی اداره می‌شود. از ویژگی‌های معروف این بنا نمای آجرکاری برجسته آن است که چشم هر رهگذر و عابری را به خود جلب می‌کند و یکی از ویژگی‌های برجسته این هتل است. در سال‌های اخیر بنا مورد بازسازی و بهسازی قرار گرفته و بخش‌های جدیدی به هتل اضافه شده است. برخی از بخش‌های هتل نیز به همان شکل اولیه خود حفظ شده‌اند.

امروزه بسیاری از گردشگران علاقه‌مند هستند تا به جای اقامت در یک ساختمان لوکس و مدرن در یک هتل قدیمی و تاریخی اقامت داشته باشند. بسیاری از خانه‌ها و بناهای قدیمی با حفظ ارزش تاریخی بنا تغییر کاربری داده‌اند و با بازسازی‌ها و مرمت‌هایی که روی آنها صورت گرفته است، به عنوان هتل یا خانه سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگر شما هم از علاقه‌مندان به هتل‌های تاریخی و قدیمی هستید و قصد سفر دارید، می‌توانید در سایت رادار۳۶۱ جستجو کرده و هتل‌های قدیمی در شهر مقصدتان را یافته و با بهترین قیمت رزرو نمایید.