در جنوب استان کردستان، در دامنه کوه‌های سر به فلک کشیده، روستایی به نام پالنگان قرار گرفته است که برخی آن را بهشت گمشده می‌نامند. در میانه این کوه و روستا رود خروشانی جریان دارد که منظره روستا را دیدنی‌تر می‌کند. ممکن است تا به حال به این روستا سفر کرده باشید؛ در غیر این صورت با ما همراه شوید تا به شما بگوییم پالنگان کجاست، چرا به این روستا پالنگان می‌گویند، جاهای دیدنی این روستا کدام‌اند و… پس کوله‌بار سفر را آماده کنید تا در این روستای زیبا گشتی بزنیم.
فهرست مطالب:
پالنگان کجاست؟
پیش از هر چیز باید بدانیم که روستای پالنگان کجاست. این روستا که در دامنه شاهو قرار دارد، از توابع دهستان ژاورود در شهرستان کامیاران محسوب می‌شود. این روستا با استان کرمانشاه هم‌مرز است. از این روستا منطقه اورامانات شروع می‌شود. کوه‌های سرلو و کل در جنوب غربی این روستا واقع شده است. گردنه مشهور گریوه هم در جنوب شرقی این روستا قرار دارد. این روستا از سطح دریا ۱۰۲۰ متر مرتفع‌تر است.
قدمت این روستا به زمان سامانیان می‌رسد. آن‌طور که در کتب تاریخی نقل شده است، این منطقه روزگاری به عنوان پایتخت حکومت بنی‌اردلان و امرای کلهر از حاکمان محلی کردستان شناخته می‌شد. منظره این روستا به اندازه‌ای زیباست که در فیلم‌ها و سریال‌های مختلف از آن استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، برخی از صحنه‌های سریال مشهور «نون خ» در این روستا فیلم‌برداری شده است.
مسیر دسترسی به پالنگان
فاصله تهران تا پالنگان ۵۷۳ کیلومتر است و برای سفر به این روستا باید ابتدا به کرمانشاه یا سنندج رفت. فاصله سنندج تا پالنگان ۱۲۰ کیلومتر و فاصله کرمانشاه تا این روستا ۱۱۰ است.
- مسیر کرمانشاه: برای رهسپار شدن در این مسیر، باید ابتدا خودتان را به شهر کرمانشاه برسانید. اگر وقت دارید یک شب در این شهر اقامت کنید و سری به جاهای دیدنی کرمانشاه بزنید. از آنجا هم جاده کرمانشاه به سنندج را دنبال کنید. در این مسیر با کمک تابلوهای راهنمای مسیر به سمت شهر کامیاران بروید. ۴۸ کیلومتر پس از عبور از کامیاران کم‌کم منظره روستا نمایان می‌شود. برای رانندگی در این مسیر به یک ساعت و ۴۷ دقیقه زمان نیاز دارید.
- جاده سنندج: از این شهر باید به سمت کامیاران حرکت کنید. پس از آنکه از ژاورود گذشتید، تنگیور را می‌بینید که این روستا در آن قرار گرفته است. برای طی مسیر سنندج تا این روستا باید حدود ۲ ساعت رانندگی کنید. اگر این مسیر را انتخاب کردید، بد نیست سری هم به جاهای دیدنی سنندج بزنید.
انتخاب یکی از این دو مسیر به مبدأ سفر شما بستگی دارد. اگر از شهر تهران یا یکی از شهرهای مرکزی ایران راهی روستای پلکانی پالنگان می‌شوید، مسیر کرمانشاه برای سفر شما مناسب‌تر است. در صورتی که با وسایل نقلیه عمومی سفر می‌کنید هم می‌توانید به یکی از شهرهای سنندج یا کرمانشاه بروید. از پایانه‌های این دو شهر اتوبوس یا تاکسی‌هایی به این مقصد حرکت می‌کنند.
گشتی در روستای پلکانی پالنگان بزنیم
از جاده سرسبز و باصفای این منطقه که عبور کنید، بهشتی گمشده را روبه‌روی خود خواهید دید. در میانه کوهی با چمنزارهای باطراوت و دلگشا رودی عبور می‌کند. در اطراف آن هم روی دامنه کوه خانه‌هایی کوچک و بزرگ ساخته شده‌اند. هر صبح پنجره خانه‌های روستایی به سوی این منظره دل‌انگیز گشوده می‌شود. از پشت این پنجره‌ها مردم مهربان و سخت‌کوشی را می‌بینید که صبحی دیگر را با کار و تلاش شروع کرده‌اند. مردم این روستای پلکانی خانه‌های خود را با چوب و سنگ می‌سازند. در این خانه‌های ساده روستایی زندگی به بهترین شکل در جریان است.
در اطراف روستا هم چمنزارهای وسیعی قرار دارد که زیستگاه گیاهان دارویی مانند خاکشیر، گل بابونه، گل‌گاوزبان، کاسنی و گل ختمی است. درختان بلوط، ارژن و کیکم هم این چمنزارها را احاطه کرده است.
وجه تسمیه پالنگان
شاید برایتان سؤال باشد که چرا به این منطقه پالنگان می‌گویند. برای پاسخ به این سؤال سه فرضیه زیر مطرح است.
- برخی معتقدند که این روستا زمانی محل زندگی پلنگ‌ها بوده و به آن پلنگان می‌گفتند. این نام کم‌کم به پالنگان تغییر پیدا کرده است.
- عده‌ای دیگر می‌گویند که این اسم از زبان کردی آمده است. «پال» در زبان کردی به تکیه‌گاه گفته می‌شود. از آنجایی که خانه‌های این روستا بر کوه تکیه کرده‌اند، به این روستا این نام را داده‌اند.
- فرضیه سوم هم به گویش هورامی بازمی‌گردد. هورامی گویش مردمان منطقه اورامانات، در ایران و عراق است. در این گویش محلی «پالو» به معنای قلعه، شهر یا مکانی به کار می‌رود که چشمه‌های خروشان دارد. این منطقه هم با چشمه‌ها و آبشارهای بسیاری احاطه شده است که این نظریه را به حقیقت نزدیک می‌کند.
جاهای دیدنی پالنگان
همیشه برای دیدن مناظر سرسبز و چمنزارها نیازی نیست که به شمال ایران سفر کنیم. در غرب ایران و استان‌های کردستان و کرمانشاه هم طبیعت بکر و دست‌نخورده‌ای وجود دارد. روستای پلکانی پالنگان در مرز این دو استان هم از این قاعده مستثنا نیست. کافی است سری به این روستای تاریخی بزنید تا شاهد سرسبزی و طراوتی باشید که اهالی این روستا را به مهربان‌ترین مردم کردزبان تبدیل کرده است. برای تماشای این همه زیبایی باید در میان روستا و طبیعت اطراف آن قدم بزنید تا آبشارها و چشمه‌هایی را ببینید که به رونق زندگی اهالی این منطقه کمک کرده‌اند. در این بخش ما می‌توانیم تنها بخشی از این زیبایی‌ها را توصیف کنیم، تماشا و کشف جاذبه‌های دیگر این منطقه با خودتان.
جاذبه‌های طبیعی پالنگان
شگفتی‌های طبیعی این منطقه کم نیستند. مهم‌ترین جاذبه طبیعی که به محض ورود به این روستا می‌بینید، چشمه‌های جوشان آن است. این روستا ۲۰ چشمه کوچک و بزرگ دارد که برخی از آنها، به دلیل وجود گوگرد و املاح معدنی، خاصیت درمانی دارند. با این حال، تمام چشمه‌های این منطقه دائمی نیستند. برخی از آنها با شروع فصول گرم سال و کاهش بارندگی خشک می‌شوند. برخی دیگر هم همیشه می‌جوشند. آب تمام این چشمه‌ها در نهایت به سمت رودهای سیروان و تنگیور سرازیر می‌شوند.
چشمه‌ها تنها جاذبه این روستا نیستند. در گوشه و کنار این روستا که قدم بزنید با آبشارهای خروشان روبه‌رو می‌شوید. این آبشارهای مرتفع از لابه‌لای صخره‌های سخت روان شده‌اند و در نهایت به رودخانه‌ها می‌ریزند. حتی تصور این همه زیبایی در کنار صدای پای آب، هر طبیعت‌گردی را به وجد می‌آورد.
طبیعت پالنگان (عکس: رضا کرمی)
اماکن تاریخی پالنگان
همان طور که اشاره شد، این روستا یک روستای تاریخی است. پس اصلا عجیب نیست اگر در این روستا با آثار باستانی به جا مانده از روزگار کهن روبه‌رو شویم. یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی در این روستا قلعه پالنگان است. با دنبال کردن مسیر رودخانه در این روستا به این قلعه استوار می‌رسید. البته، بهتر است بگوییم سابقا استوار! چراکه از آن همه شکوه و جلال تنها بقایای مخروبه‌ای به جا مانده است که گذشته‌های دور و حکومت ناپایدار حاکمان آن دوران را یادآوری می‌کنند. این قلعه در جنوب شرق روستا قرار گرفته است و با آنجا ۸۰۰ متر فاصله دارد.
گورستان قدیمی این روستا با مقبره‌هایی به خط کوفی یکی دیگر از آثار تاریخی این روستاست. با این حال، شاید همه به دیدن این گورستان وهم‌آلود علاقه نشان ندهند!
سومین جاذبه تاریخی این منطقه هم پل‌های کوچک و بزرگی است که در سراسر روستا ساخته شده‌اند. قدمت بسیاری از این پل‌های سنگی مشخص نیست اما همه از روزگارانی دور حکایت دارند که بشر می‌خواسته آن‌سوی رودهای خروشان را ببیند.
جاذبه‌های نزدیک به روستای پالنگان
برای آنکه سفر به این روستا را به سفری خاطره‌انگیز تبدیل کنید، می‌توانید مناطق دیدنی اطراف آن را هم ببینید.
- کتیبه تنگیور: در ۴۸ کیلومتری جنوب شرقی این منطقه کتیبه‌ای باستانی قرار دارد که تماشای آن خالی از لطف نیست. پس از ۵۰ دقیقه رانندگی در این مسیر، کتیبه تنگیور یا همان سنگ نبشته اورامان را خواهید دید. این کتیبه سنگی بالای کوهی به نام زینانه قرار گرفته و یادگاری از حکومت آشوریان است.
- دریاچه زریوار: اگر تا استان کردستان بروید و زریوار را از نزدیک نبینید تا سال‌های سال حسرت خواهید خورد. زریوار یا زریبار بزرگترین دریاچه آب شیرین در غرب ایران است که با کوه‌ها و جنگل‌ها احاطه شده و تماشای آن خالی از شور و هیجان نیست. برای سفر به این دریاچه باید از روستا ۸۸ کیلومتر دور شوید. طی این مسافت با حدود ۲ ساعت رانندگی امکان‌پذیر است.
جاذبه‌های کم‌نظیر دیگری هم در اطراف این روستا قرار گرفته‌اند. دریاچه زریبار و کتیبه تنگیور تنها بخشی از زیبایی‌های این منطقه هستند.
طبیعت منطقه (عکس: میلاد یوسفی)
بهترین فصل سفر به پالنگان
این روستا در تمام فصول سال زیبایی‌های خاص خود را دارد. با وجود این، بسیاری از گردشگران و طبیعت‌گردان فصل‌های بهار و تابستان را برای سفر انتخاب می‌کنند. دلیل آن هم به طراوت و تازگی طبیعت این منطقه در فصل‌های گرم سال بازمی‌گردد. در این فصول از سال درختان از خواب زمستانی بیدار شده‌اند، رودها، چشمه‌ها و آبشارها روان هستند و همه چیز برای طبیعت‌گردی مهیاست.
با این حال، پاییز و زمستان این منطقه برای علاقه‌مندان به برف و باران هم جذابیت دارد. منظره برف روی خانه‌های روستایی چیزی نیست که بتوانید به سادگی از کنار آن عبور کنید. اگر پاییز و زمستان را برای سفر به این منطقه انتخاب می‌کنید، حتما لباس گرم به همراه داشته باشید.
غذاهای محلی و سوغات پالنگان
این روستا علاوه بر داشتن زیبایی‌های طبیعی، بهشت خوراکی‌های خوشمزه هم هست. اگر به این روستا پا می‌گذارید، فراموش نکنید که حتما غذاها و خوراکی‌های این روستا را نوش جان کنید. کباب ماهی یکی از غذاهای محبوب مردم این روستاست، اما تنها غذای آنجا نیست. مردم این روستا در مراسم‌های نوروز و عروسی آش‌های خوشمزه‌ای می‌پزند که باید حتما امتحان کنید. آش شلمین، دوینه، غازینه و پریوله نام بعضی از جمله این آش‌های سنتی است.
مجتمع شیلات پرورش ماهی یکی از بناهای پرطرفدار در این روستاست. در این مجتمع حوضچه‌های بزرگی و کوچکی را خواهید دید که محل پرورش ماهی‌های مختلف به ویژه قزل‌آلا هستند. پیشنهاد می‌کنیم در سفر به این روستا چند ماهی از ماهی‌های این مجتمع بخرید و خودتان را به یک غذای دریایی خوشمزه دعوت کنید.
بیشتر اهالی این روستا کشاورز و دامدار هستند. در گوشه و کنار این روستای تاریخی می‌توانید مردمی را ببینید که سخت مشغول کار و فعالیت هستند. در این منطقه محصولاتی نظیر انار، توت‌فرنگی، هلو، زردآلو، کشک محلی و عسل طبیعی با بهترین کیفیت تولید می‌شوند. پس اگر به این روستا سفر می‌کنید، حتما سراغی از محصولات دامی و کشاورزی آنها بگیرید. این محصولات سوغات فوق‌العاده‌ای هستند که خرید آنها به رونق اقتصادی منطقه نیز کمک می‌کند.
صنایع دستی مردم این منطقه را هم می‌توانید به عنوان یادگاری‌هایی ارزشمند به خانه ببرید. جاجیم‌بافی، گیوه‌بافی و موج‌بافی برخی از صنایع دستی زیبای این مردمان سخت‌کوش است.
نمایی از شب روستا (عکس: رضا کرمی)
اقامت در روستای پالنگان
احتمالا پس از سفر به این روستای پلکانی هوس می‌کنید که شب را در آنجا بگذرانید. برای این کار دو راه دارید. اولین راه این است که با وسایل کمپینگ و چادرهای مسافرتی راهی روستا شده و شب را در گوشه‌ای از آن چادر بزنید. البته، این کار در زمستان امکان‌پذیر نیست. بنابراین، اگر در این فصل از سال راهی این روستا شده‌اید، می‌توانید سراغ خانه‌های اجاره‌ای روستا را بگیرید. برخی از روستاییان خانه‌ها یا اتاق‌های خود را به مهمانانی که از دور و نزدیک می‌آیند، اجاره می‌دهند.
اگر هم می‌خواهید در جایی دورتر از روستا اقامت کنید، باید از روستاییان سراغ باغ‌های محی‌الدین و شیخ عمر را بگیرید. در این باغ‌ها امکانات رفاهی لازم برای اقامت و چادر زدن وجود دارد. برای رزرو هتل و اقامتگاه در شهرهای نزدیک این منطقه نیز می‌توانید از رادار۳۶۱ کمک بگیرید تا بتوانید مناسب‌ترین محل اقامت با کمترین قیمت را بیابید.
بی‌سبب نیست که به این روستا، بهشت گمشده ایران یا ماسوله کردستان می‌گویند. این روستا همچون معجزه‌ای زیبا از میان کوهستان‌ها سر بر آورده و تماشای آن هر بیننده‌ای را سر ذوق می‌آورد. این روستا یکی از مناطق اورامانات به شمار می‌رود و مردم آن در بیشتر مواقع به رقص و پایکوبی مشغول هستند. برای سفر به این منطقه می‌توانید در تورهای گردشگری شرکت کنید یا اینکه خودتان با خودرو راهی آنجا شوید.
این بهشت رؤیایی از روزگاران کهن تا به حال زادگاه زنان و مردان غیوری بوده که هیچ‌گاه دست از تلاش و کوشش برنمی‌دارند. شاید اگر کمی در طبیعت زیبای این روستا قدم بزنید خودتان متوجه شوید که در این روستا زندگی به معنای واقعی کلمه جریان دارد. آیا شما تا به حال به این روستای پلکانی سفر کرده‌اید؟ اگر شگفتی‌های این منطقه را از نزدیک دیده‌اید، لطفا از تجربیات سفرتان را با رادار۳۶۱ به اشتراک بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید